Uykusuzluk (İnsomnia) Belirtileri, Tanısı, Riskleri ve Tedavisi

Uykusuzluk (Insomnia) Nedenleri, Tanı ve Tedavi Yöntemleri

İnsomina Nedir

Uykusuzluk, uykuya dalmakta, uykuyu sürdürmekte veya her ikisinde birden güçlükle karakterize edilen bir uyku bozukluğudur. Bir uykusuzluk teşhisi, bu uyku sorunlarının aynı zamanda uyku hali veya konsantrasyon güçlüğü gibi gündüz bozukluklarına da neden olmasını gerektirir.

Tedavi edilmeyen ve uzun süreli uyku yoksunluğuna yol açan uykusuzluk, bir dizi zararlı etkiyle bağlantılıdır.

Uykusuzluk ve Aralıklı Uykulu Olma Hali

İnsanların üçte ikisi kadarı zaman zaman uykusuzluk semptomları yaşar. 

Bu uykusuzluk nöbetleri, ne kadar sürdüklerine ve sıkıntıya neden olup olmadıklarına veya günlük işleyişe müdahale edip etmediklerine bağlı olarak, resmi uykusuzluk teşhisi kriterlerini karşılayabilir veya karşılamayabilir. Ancak uykusuyla ilgili endişeleri olan herkesin doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık uzmanıyla görüşmesi önemlidir.

Süreklilik arz ediyorsa daha akut bir durum söz konusu, ancak belirli aralıklarla bile olsa ciddi mental sorunlarını beraberinde getirebiliyor. Aynı zamanda günlük hayatınızı ve iş hayatınızı da tehdit edebilir.

Sinyalleri doğru anlayıp uzmanına görünmekte fayda var.

İnsomnia Belirtileri

Uykusuzluğun belirtileri arasında çeşitli uyku güçlükleri ve gündüz sorunları yer alır. Uykusuzluğun varlığına işaret edebilecek yaygın uyku sorunları şunları içerir:

• Uykuya dalma sorunu
• Gece boyunca uykuda kalma sorunu
• İstenmeyen sabah erken uyanma
• Çocuklarda ve gençlerde yatmadan önce uyumaya direnmek
• Çocuklarda ve gençlerde bakıcı yardımı olmadan uyuma zorluğu

Ayrıca uykusuzluk, uyku kaybıyla ilgili gündüz semptomlarına neden olur:

• Tükenmişlik
• Bozulmuş dikkat veya hafıza
• İş, okul veya sosyal performansla ilgili sorun
• Sinirlilik veya rahatsız ruh hali
• Uyku hali
• Azalan motivasyon
• Artan kazalar veya hatalar
• Uykuyla ilgili endişeler veya hoşnutsuzluk

Özellikle çocuklarda hiperaktivite veya saldırganlık gibi davranış sorunları

Uykuya dalmakta veya uykuyu sürdürmekte zorluk çekiyorsanız doktorunuzla konuşun. Önemli derecede uyku haliniz veya diğer gündüz semptomlarınız varsa da bir doktorla konuşmalısınız.

Bir doktor, durumunuzu daha iyi anlamak için sorular sorabilir ve uykusuzluk teşhisinin uygun olup olmadığını belirlemek için testler isteyebilir. Uykusuzluk belirtileri diğer uyku bozukluklarının belirtileriyle örtüşebilir, bu nedenle kendi kendine teşhis koymaya çalışmak yerine bir doktorla çalışmak önemlidir.

Insomnia Türleri 

Uykusuzluğun iki ana türü akut uykusuzluk ve kronik uykusuzluktur. Bu iki tür arasındaki temel fark, akut uykusuzluğun kısa süreli bir durum olması, kronik uykusuzluğun ise en az üç ay boyunca uyku sorunlarına neden olmasıdır.

Akut Uykusuzluk vs Kronik Uykusuzluk

Akut uykusuzluk, birkaç gün veya hafta süren, ancak üç aydan uzun olmayan uyku zorluklarını tanımlar. Kısa süreli uykusuzluk genellikle boşanma, sevilen birinin ölümü veya büyük bir hastalık gibi harici bir nedene veya yaşam stresine kadar izlenebilir.

Akut uykusuzluk aylarca devam ederse, kronik uykusuzluk olarak sınıflandırılır.

Uykusuzluk için Risk Faktörleri

Uykusuzluğun tek bir nedeni olmasa da, araştırmalar bir kişiyi uykusuzluk yaşama konusunda daha büyük bir risk altına sokabilecek faktörleri tanımlamıştır. Bunlar şunları içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir;

• Yaşlılık
• Düşük sosyoekonomik durum
• Diyabet ve kronik ağrı gibi tıbbi durumlar
• Huzursuz bacak sendromu ve uyku apnesi gibi diğer uyku bozuklukları
• Depresyon ve anksiyete dahil duygudurum bozuklukları
• Uykusuzluk çeken yakın bir aile üyesine sahip olmak

Bu risk faktörlerinden bir veya daha fazlasına sahip olan herkesin uykusuzluk çekmeyeceğine ve uykusuzluk çeken herkesin bu risk faktörlerinden birine sahip olmayacağına dikkat etmek önemlidir.

Uykusuzluk Tedavisi

Uykusuzluk tedavisi, bir kişinin ne kadar süredir uyku sorunu yaşadığına ve uyku kaybına katkıda bulunan belirli faktörlere bağlıdır.

Kısa süreli uykusuzluğu olan kişiler herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymayabilir ve bakım, uyku hijyenini destekleyen uygulamaları tartışmaya odaklanabilir. Uykusuzluk yüksek düzeyde endişe veya sıkıntıya neden oluyorsa, reçeteli bir uyku ilacının geçici olarak kullanılması bir seçenek olabilir.

Haftalarca veya aylarca devam eden uykusuzluk çeken kişiler için birkaç tedavi yaklaşımı mevcuttur.

Uzmanlar, uykusuzluk için bilişsel davranışçı terapinin kronik uykusuzluk için en iyi, en etkili başlangıç ​​tedavisi olduğunu düşünüyor. CBT-I, insanların uyku sorunları hakkında hissettikleri kaygıyı yönetmelerine ve daha iyi uyku alışkanlıkları oluşturmalarına yardımcı olur.

Uyku ilaçları: 

Bir kişi uykusuzluktan önemli semptomlar yaşarsa veya CBT-I’in yardımcı olmadığı durumlarda ilaç önerilebilir. İlaçlar uykuyu artırmaya yardımcı olabilir, ancak gündüz uyuşukluğu veya kafa karışıklığı gibi yan etkileri de olabilir.

Diğer Tedaviler: 

Uykusuzluğu olan bazı kişiler, melatonin veya diyet takviyeleri, yoga, hipnoz veya aromaterapi gibi diğer seçenekleri keşfetmekle ilgilenebilir. Bununla birlikte, uykusuzluğu tedavi etmek için bu yöntemlerin kullanımını destekleyen bilimsel kanıtlar şu anda eksiktir.

Ulusal Tamamlayıcı ve Bütünleyici Sağlık Merkezi (NICCH)

NCCIH, tamamlayıcı sağlık yaklaşımları hakkında önemli bilimsel ve halk sağlığı sorularını yanıtlamaya yardımcı olmak için araştırmaları finanse eder ve yürütür.

Uykusuzluk, uyku apnesi veya depresyon gibi başka bir durumla ilişkiliyse, diğer durumun tedavisi genellikle uykuyu iyileştirir. Kişinin uykusuzluğu, aldığı başka bir ilacın yan etkisiyse, doktor uykuyu iyileştirmek için ilacı veya dozunu ayarlayabilir. Önce bir doktorla konuşmadan herhangi bir ilacı ayarlamayın.

Uykusuzluk konusunda daha erken yardım almak önemlidir. Bazen uykusuzluk çeken insanlar, uyku sorunlarının geceleri kaygıyı şiddetlendirdiği ve ardından uykularını kötüleştirdiği zor bir döngüye girerler. Uykusuzluk tedavisi, bu döngüyü önlemeye veya kırmaya ve akut uykusuzluğun kronikleşmesini önlemeye yardımcı olabilir.

Özet

Birçok insanda Insomnia hastalığının var olması ve bunu doktorlar tarafında tanımlanmamasından dolayı yaşam kaliteleri azalıyor.

Özellikle de kronik hale gelmiş ve sürekli olarak uyuyamama veya çok geç uyuma sorunu söz konusuysa bunu çok doğru izlemek lazım. Gerçekten stresli bir döneme denk geliyorsa muhtemelen sorun yoktur, ancak şartsız koşulusz daimi olarak oluyorsa muhtemelen bir hastalık söz konusu ve acilen bir doktora görünmek gerekebilir.

Risk faktörlerini azaltmaya çalışmak da önemlidir diye düşünüyoruz. Spor ve meditasyon ya da yoga vücudu dinlendirmeye yardımcı olabilir. 

Ancak bunların hepsine rağmen sonuç alınamıyorsa mutlaka profesyonel destek alınmalı.